Het zweet druipt van je voorhoofd, het rommelt in je buik en je bibbert als een rietje terwijl het buiten tropisch warm is. Reizen lijkt vanuit je luie stoel altijd een paradijselijke bezigheid, maar de diehards weten wel beter. Met je rugzak op pad gaan betekent soms ook lang wachten, ergernis, vermoeidheid en… ziek worden. Voor je het weet draag je een virus of bacterie bij je, die je elke straathoek van dat ene schattige toeristendorpje doet onderkotsen. Gelukkig zijn de meeste reisziektes niet ernstig, maar wel vervelend. Om je een klein steuntje in de rug te kunnen bieden in het geval van ziekte op reis, hebben we hieronder een aantal bekende ziektebeelden en (be)handelingen omschreven. Bij alles geldt: vertrouw je iets niet, ga dan naar een dokter.

Wagenziekte

Wagenziekte ontstaat doordat je evenwichtsorgaan tegenstrijdige informatie binnenkrijgt. Enerzijds denkt hij dat je stilzit, maar anderzijds denkt hij dat je in beweging bent. Als reactie hierop maakt het evenwichtsorgaan een stofje aan dat het braakcentrum in de hersenen stimuleert. Dit kan zorgen voor klachten als duizeligheid, bleekheid, misselijkheid en overgeven. Hoe bochtiger de weg of hoe slechter de chauffeur, hoe groter de kans is dat je er last van krijgt. De meeste mensen groeien er uiteindelijk overheen. Tot het zover is kan het toch knap lastig zijn op bochtige bergwegen of op een boot.

In Nederland zijn bij de drogist pilletjes verkrijgbaar die preventief de misselijkheid aanpakken. Daarnaast zijn er acupressure armbandjes te koop, waarbij een knoopje op de onderzijde van je pols drukt. Dit is een drukpunt in het lichaam dat bewegingsziekte beperkt. Verder is het advies om naar het wegdek te blijven kijken, rond de assen van het voertuig te gaan zitten en niet al te zure dingen te eten vlak voor vertrek.

Hoogteziekte

Hoe hoger je klimt, hoe minder zuurstof in de lucht aanwezig is. Wanneer je te snel naar grote hoogte (> 3000 meter) klimt kun je last krijgen van hoofdpijn, kortademigheid, misselijkheid en hartkloppingen. Je hebt dan waarschijnlijk last van hoogteziekte. Verwaarloos je deze verschijnselen, dan kan dat zeer schadelijke gevolgen voor je gezondheid hebben. In tegenstelling tot wagenziekte hebben mannen een grotere kans op hoogteziekte dan vrouwen.

Blijf genoeg water drinken en neem voldoende rust tijdens het klimmen, zodat je lichaam kan wennen aan het lagere zuurstofgehalte. Vermijd roken, alcohol en koffie. In Zuid-Amerika kan cocathee drinken om de klachten te verminderen maar je kan ook thuis met een recept pillen tegen hoogteziekte halen bij de apotheek. Wordt het echt niet beter? Dan is afdalen de beste optie.

Voedselvergiftiging

Bij reizen hoort natuurlijk het proeven van de lokale keuken, en waar kan je dat nou beter proberen dan bij de stalletjes op straat? Helaas kan je de pech hebben om wat verkeerds binnen te krijgen waardoor je de hele nacht wakker ligt met een emmertje naast je bed. Een voedselvergiftiging voorkomen begint al op straat. Staan alle locals bij één kraampje en staat er niemand bij de concurrent? Sluit dan aan bij het drukke kraampje, het is niet voor niks zo rustig bij de buurman. Controleer of het eten voldoende verhit of geschild is en niet in de volle zon heeft gelegen. Mocht je onverhoopt toch ziek worden, slik dan geen Norit of andere koolstoftabletten. Dit zuivert wel je lichaam, maar zuivert ook medicijnen en de anticonceptiepil. Overgeven is misschien niet fijn, maar het zorgt er wel voor dat de ziekteverwekker zo snel mogelijk je lichaam weer uit is. Zorg ervoor dat je eventueel braaksel ook zelf opruimt; in ontwikkelingslanden is men vrij huiverig voor braaksel omdat het besmettelijke ziektes kan overbrengen.

Diarree

In India staat het bekend als ‘Delhi belly’ en de Egyptenaren noemen het ‘de vloek van de farao’. Vrijwel iedere reiziger heeft er wel eens last van gehad. Waterachtige spetterpoep waar geen einde aan lijkt te komen. Diarree is in de meeste gevallen helemaal niet ernstig, maar wel ongemakkelijk als je uren in de bus of het vliegtuig moet zitten. Diarree is het natuurlijke spoelmechanisme van het lichaam, het is dus het beste om dit niet tegen te houden tenzij je moet reizen. Slik alleen diarreeremmers als je lang op pad gaat en verwacht dat er geen wc in de buurt zal zijn.

Qua preventie vormen je handen het grootste besmettingsgevaar, was dus altijd je handen met water en als het kan antibacteriële zeep na het toiletbezoek en voor het eten. Desinfectiegel is niet voldoende, hiermee verplaats je de bacteriën voornamelijk. Nagelbijten en ander handcontact met je gezicht vergroten de kans op diarree aanzienlijk. Drink geen kraanwater, neem geen ijsklontjes in je drankje en let erop dat waterflesjes een verzegelde dop hebben. Het wil nog wel eens voorkomen dat leidingwater als mineraalwater wordt verkocht. Ben je gevoelig voor diarree? Poets dan ook je tanden met mineraalwater en douche met je mond gesloten. Wanneer je last krijgt van zeer hevige buikpijn, bloederige ontlasting of koorts, trek dan aan de bel bij de dokter.

Malaria

Malaria is een van de meest bekende parasitaire tropenziektes. De parasiet wordt overgebracht door malariamuggen, waarvan de vrouwtjes voornamelijk ’s avonds actief worden. Je kunt je flink beroerd voelen als je het oploopt. De ziekte is te herkennen aan koortsaanvallen, je voelt je dus niet constant ziek. De gevaarlijkste variant, malaria tropica, kenmerkt zich door constante koorts, hoofdpijn en gewrichtspijn. Genezing kan lang duren, omdat de parasiet snel resistent wordt voor medicijnen.

Om malaria te voorkomen krijgen de meeste reizigers malariapillen voorgeschreven. Malariapillen besmetten je in feite met een klein beetje malaria, waardoor je lichaam antistoffen tegen de ziekte gaat aanmaken. Er zijn pillen die je dagelijks moet innemen zoals Malerone maar er zijn ook pillen die je wekelijks inneemt zoals Lariam. Ieder heeft zo zijn eigen voorkeur hierin en het is afhankelijk van waar je gaat reizen. Laat je altijd adviseren door een arts over de beste keuze. Het nadeel van de wekelijkse pil is dat de bijwerkingen voor sommige reizigers wat duidelijker merkbaar zijn. Het nadeel van de dagelijkse pil is dat ze vrij prijzig zijn. Het wordt aangeraden om de pil bij het ontbijt in te nemen, omdat je meestal rond hetzelfde tijdstip ontbijt en dus meer routine krijgt in de inname. De tijd van het avondeten wil nog wel eens variëren, zeker op reis. Pilletje vergeten? Dit is niet erg, neem de eerstvolgende pil weer op het vaste tijdstip in en je bent gewoon beschermd.

Om muggen op een afstandje te houden kun je muggenmelk met 40% DEET mee op reis nemen. Een hoger percentage is meestal niet nodig. We raden je aan om een spuitflacon te kopen, aangezien DEET een vrij agressief goedje is en je al snel te veel opsmeert. Spuit altijd een klein beetje op je arm om te zien hoe je huid erop reageert. Spuit het niet in je gezicht, wij weten uit ervaring dat dit behoorlijk bijt. Bedek ’s avonds je armen en benen met dunne kleding.

Dengue (knokkelkoorts)

Net als malaria wordt dengue oftewel knokkelkoorts overgebracht door een mug: de tijgermug. De symptomen doen ook denken aan die van malaria, maar het is huiduitslag die de ziektes van elkaar onderscheidt. Bij verdenking van dengue is het verstandig om naar het ziekenhuis of een arts te gaan omdat je soms snel erg ziek kan worden. Het vervelende van deze ziekte is dat er geen vaccin, pillen of behandeling mogelijk is. Het is een kwestie van uitzieken, genoeg blijven drinken en door de zure appel heen bijten.

SOA’s

Omdat de seksuele contacten misschien wat minder vast zullen zijn als je in je eentje op reis bent, doe je er goed aan om jezelf tegen SOA’s te beschermen. Ga je naar een ontwikkelingsland, neem dan zelf condooms mee uit Nederland. Lokaal gekochte condooms zijn niet altijd te vertrouwen en in sommige landen is het erg moeilijk om aan condooms te komen. Onthoud dat je ook van orale seks SOA’s als chlamydia, gonorroe en syfilis kunt oplopen. Kijk bij bloedcontact (dus ook bij anale seks of gebruik van vuile naalden) uit voor hiv/aids. Krijg je bij terugkomst toch last van jeuk, uitscheiding, zweertjes of pijn bij het plassen, laat je dan testen. In Nederland is een SOA-test tot je 25^ste gratis.

Bilharzia

Bilharzia komt voor in stilstaand water van bijvoorbeeld meren, plassen en sloten. Deze ziekte brengt ernstige schade toe aan je blaas, lever en darmen. Ook al zie je lokale mensen wel zwemmen in dat aantrekkelijke meertje, ook zij moeten zich laten behandelen tegen deze parasiet. Zelfs pootjebaden is er niet bij als er bilharzia in het water zit. Laat je vooraf informeren over de waterkwaliteit in het land om microscopische souvenirs te voorkomen.

Uitdroging

Hevige diarree, braken en transpiratie zorgen ervoor dat je veel vocht verliest. Wanneer je te veel vocht verliest kun je uitgedroogd raken. Uitdroging herken je aan een slap gevoel, misselijkheid, duizeligheid en donker gekleurde urine. Zowel in de tropen als in koude gebieden moet je niet drinken met je gevoel, maar met je verstand. In warme gebieden wordt het aangeraden om zo’n 2 tot 3 liter water per dag te drinken. Ga je minder dan drie keer per dag naar de wc? Dan drink je te weinig. Ook al heb je geen dorst, je verliest door transpiratie of ziekte meer vocht dan je denkt.

Omdat je bij diarree of braken naast vocht ook essentiële zouten en mineralen verliest, doe je er goed aan om iedere keer een zakje Oral Rehydration Salts (O.R.S.) te gebruiken. Je mengt de inhoud van het zakje met een glas water. In het zakje zit een mix van zout en suiker, wat je vochtbalans helpt op peil te brengen. Deze cocktail smaakt misschien niet naar een Sex On The Beach maar het drankje is wel erg nuttig.

Ziek worden na je reis

Het internet staat vol met horrorverhalen over mensen die jarenlang de meest smerige beestjes in hun lichaam hebben meegedragen zonder het te weten. Totdat ze jaren later naar de eerste hulp gaan omdat ze tijdens het douchen iets onder hun huid zagen kruipen. Natuurlijk zijn dit soort verhalen een zeldzaamheid, maar je kunt zelfs jaren na afloop van je reis nog de pech krijgen om ziek worden.. Mocht je dus onverwachts ziek worden na je reis, vermeld dan voor de zekerheid bij de arts waar en wanneer je in het buitenland bent geweest.