Ontdekkingsreizigers kun je beschouwen als voorlopers van de hedendaagse backpacker. Met zo min mogelijk bezittingen trokken zij per schip, te paard of te voet langs onbekende bestemmingen. Enerzijds op zoek naar nieuwe handelsroutes, maar stiekem ook op zoek naar het grote avontuur. Grootheden als Marco Polo, Vasco da Gama en Christoffel Columbus waren reizigers in hart en nieren die hun thuisfront verbaasden met prachtige verhalen, oogstrelende souvenirs en bijzondere ontmoetingen. Hadden zij ooit kunnen bedenken dat er in de 21^ste eeuw elke twee minuten een vliegmachine opstijgt met daarin een nieuwe generatie ontdekkingsreizigers? Waarschijnlijk niet.

De meest bekende route die men eeuwenlang aflegde was de Zijderoute, welke startte in Italië en diep in Zuidoost Azië eindigde. Een belangrijke schakel in die verbinding tussen oost en west werd gevormd door vier handelssteden in het huidige Oezbekistan. Wil je ervaren hoe het voor ontdekkingsreizigers moet zijn geweest om dit stuk van de wereld voor het eerst te zien, dan is Oezbekistan hét land waar je moet zijn!

De meeste reizigers beginnen hun reis door Oezbekistan in de hoofdstad Tasjkent. Tasjkent betekent ‘Steenstad’ en de oorsprong van die naam valt ook te herleiden aan wat je ziet. Na de socialistische omwenteling en een zware aardbeving zijn veel van de authentieke bouwwerken verloren gegaan en hebben plaatsgemaakt voor een communistische bouwstijl die de stad nog altijd typeert. Toch valt er in Tasjkent genoeg te zien en ontdekken. Het is de enige stad van Centraal Azië met een metrolijn, waar de verleiding loert om op ieder station even uit te stappen. Prachtige ornamenten sieren de plafonds terwijl je wordt begroet door muurschilderingen, kroonluchters of Cyrillische teksten.

Trek een hele dag uit voor de centrale markt van Tasjkent, want dat is dé plek waar je de Oezbeken echt leert kennen. Niet alleen op straat, maar ook onder enorme overdekte koepels verkoopt men peulvruchten, groenten, fruit, vlees en brood. Je kunt hier heerlijk rondslenteren en toekijken hoe vrouwen onderling afdingen om hun boodschappen; een prachtig schouwspel dat je altijd aan Tasjkent zal blijven herinneren.

Samarkand

Samarkand wordt door wetenschappers gezien als de bakermat van globalisering. Het was deze stad waar Italiaanse tapijtinkopers en Chinese specerijhandelaren elkaar voor het eerst tegenkwamen. Terwijl Europa nog in de Middeleeuwen verkeerde, verrezen in Samarkand universiteiten, een astrologisch centrum en madrassa’s met schitterende turkooizen koepels.

Samarkand floreerde onder Timur Lenk, een verre nazaat van de Mongoolse krijgsheer Djengiz Khan. Hij maakte van Samarkand de hoofdstad van zijn rijk en nog steeds wordt hij als een volksheld beschouwd. Hij ligt samen met enkele familieleden begraven in het Gul-e Emir mausoleum, wat vooral in de avondzon adembenemend mooi is.

Het meest bekende gebouw van Samarkand is de Registan, een complex dat uit drie madrassa’s (Koranscholen) bestaat. De islamitische uivormen en de azuurblauwe versieringen laten je onmogelijk koud. Als je de binnentuinen van het complex binnenloopt ga je honderden jaren terug de tijd in. Neem vooral een momentje om even in de schaduw te gaan zitten en alle indrukken op je in te laten werken. Wanneer je de houten deuren van een madrassa binnenstapt en je inbeeldt hoe 15^de eeuwse studenten hier uit de Koran lazen, realiseer je je hoe ver Samarkand haar tijd vooruit was.

Buchara

Wanneer je de stad Buchara ’s avonds binnenkomt, word je overweldigd door het groene licht dat men op het binnenplein van de stad laat schijnen. Onder een oeroude moerbeiboom kun je in de schemering heerlijk afkoelen en op het terras proeven van de Oezbeekse keuken. In de dagen erna kun je de caravanserais bezoeken, waar de rondreizende karavanen met hun kamelen neerstreken om uit te rusten van hun vermoeiende reis.

Ook de Kalyan Ensemble is absoluut een hoogtepunt van Buchara. De minaret die boven dit complex uittorent heeft een luguber verleden. In de Mongoolse tijd werden politieke vijanden hier ter dood gebracht door ze van de toren te duwen. De Mongoolse heersers vernietigden de hele stad, maar de minaret bleef bespaard: men vond hem te mooi om te slopen.

Daarnaast kun je de Ark bezoeken, een enorm fort waarbinnen een heuse stad was gevestigd. Inmiddels doet het vooral dienst als museum en verkoopt men er Oezbeekse sieraden, muziekinstrumenten en keramiek. Veel souvenirwinkels heeft Oezbekistan niet, dus sla dit niet over!

Vlakbij de Ark vind je de Kasri Orifon,  wat is toegewijd aan Bakhautdin Naqshband. Een naam die je waarschijnlijk niks zegt, maar hij is de stichter geweest van een belangrijke stroming binnen de soefistische islam. Vanuit heel Oezbekistan en haar buurlanden komen pelgrims om te bidden, te doneren en zichzelf te besprenkelen met heilig water uit Mekka. Je hoeft geen Korangeleerde te zijn om je te laten meevoeren in hun gebeden.

Chiva

In het westen van Oezbekistan ligt Chiva, de eerste stad van het land die een plaatsje kreeg op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Het stadje met ongeveer 50.000 inwoners wordt gekenmerkt door schattige straatjes, nisjes met winkels en de ommuurde binnenstad Itchan Kala. Het meest opvallende aan het laatstgenoemde is de tonvormige toren, die nooit helemaal is afgebouwd. De zon maakt bovendien een prachtig kleurenpallet van alle tinten blauw die de stad rijk is. De minaret van Itchan Kala is te beklimmen, waarbij je in het aardedonker op kleine traptreden omhoog klimt. Geen aanrader voor mensen met claustrofobie, hoewel het uitzicht er absoluut om loont. Neem alles goed in je op, dit uitzicht zul je maar één keer meemaken. Of: misschien vond je het wel zo mooi dat je terug wilt komen naar dit schitterende land. Dat begrijpen wij maar al te goed!